Graviola als medicijn tegen kanker: waar of niet waar? Wat zegt de wetenschap nu echt?

Op een vorig artikel op dit blog over kankermedicijnen kreeg ik de volgende vraag (van Anonym):
"oke en waarom moet ik dan lezen dat er mensen zijn en zelfs iemand ontmoet die van kanker is genezen door het nemen van het middel graviola kunt u mij daar ook antwoord op geven"
Omdat er misschien meer mensen met dezelfde vraag zitten, hier mijn volledige antwoord:

Dank u wel voor uw vraag. Ook deze vraag is niet kort en eenvoudig te beantwoorden. Ik heb me even goed verdiept in 'graviola' (ook wel 'zuurzak', 'guanabana' of 'Annona muricata' genoemd) en het effect op kanker. Om met de deur in huis te vallen: er is op dit moment geen wetenschappelijk bewijs dat graviola werkt als geneesmiddel tegen kanker. Dat wil zeggen: er zijn nog geen studies gedaan in kankerpatiënten waarin de werkzaamheid getest is. Maar wat is er wel bekend?

Er zijn wel enkele wetenschappelijke studies gedaan waaruit blijkt dat bepaalde extracten van graviola een remmend effect heeft op groei van sommige kankercellen in een laboratorium-kweek. Maar let op: dit is slechts onderzoek in cellijnen, in een Petri-schaaltje op het lab zeg maar. Kankercellen in een laboratorium gedragen zich vaak heel anders dan echte kankercellen in een mens. Nadat een effect is gevonden in cellijnen, moet elk middel verder getest worden. Dat moet eerst ook nog in proefdieren (blijft helaas nog noodzakelijk) en dan in een klinische studie met patiënten (clinical trial). Zo ver is onderzoek naar graviola (nog) niet gekomen. Bovendien hebben heel veel middelen een remmende werking op kankercellen, maar werken die uiteindelijk niet als medicijn in patiënten. Het is dus nog veel te vroeg om te kunnen claimen dat graviola een kankermedicijn is. Er is in ieder geval geen wetenschappelijk bewijs voor.

Daar komt bij dat graviola ook de groei zou kunnen remmen van normale, gezonde cellen. Dat zorgt dan voor (zware) bijwerkingen en zelfs vergiftiging. Het is dus belangrijk om erg voorzichtig te zijn met dit soort claims (dat geldt trouwens voor alle middelen waar online iets over geschreven staat)! Er zijn bijvoorbeeld ook wetenschappelijke onderzoeken waaruit blijkt dat stoffen in graviola zenuwcellen beschadigen en zelfs Parkinson-achtige symptomen kunnen veroorzaken. Bovendien wordt lever- en nierschade gemeld en negatieve effecten op bloedwaarden. Ook kan graviola ervoor zorgen dat een ziekenhuis niet goed nucleairgeneeskundige diagnostiek op een patiënt kan doen. Hoewel het onwaarschijnlijk is dat u last krijgt van deze negatieve effecten als u gewoon iets eet of drinkt wat graviola bevat (zoals niet-geconcentreerd guanabana-sap), bij gebruik als voedingssupplement of therapie moet u wel altijd eerst een arts raadplegen!

Ik vind (net als u) erg veel websites die claimen dat graviola een sterke werking heeft tegen kanker. Met het wetenschappelijk onderzoek over graviola kan dat echter niet worden geconcludeerd. De claims die online worden gedaan worden ook niet ondersteund door betrouwbare wetenschappelijke organisaties. Over het algemeen worden op het internet ontzettend veel claims gedaan dat bepaalde middelen (en voedingssupplementen) een 'wonderbaarlijk' geneesmiddel tegen kanker zijn. Helaas zijn er veel mensen die via zo’n weg geld verdienen ten koste van (vaak radeloze) patiënten. In veel gevallen zijn deze websites zelfs verbonden aan leveranciers die de middelen of supplementen verkopen, maar niet altijd. In beide gevallen is het goed om zelf kritisch te bekijken of er echt wetenschappelijke ondersteuning is voor de claims. Zelfs als "wetenschappelijk bewezen" of zoiets op een website staat hoeft dat niet waar te zijn! Dit checken zou zelfs moeten als veel websites hetzelfde zeggen, want vaak worden dit soort claims gewoon 'blind' gekopieerd zonder eerst onderzoek naar de bron te hebben gedaan. Het kost misschien wat tijd en moeite, maar zelf wetenschappelijke artikelen zoeken en vooral kritisch lezen levert altijd de meest betrouwbare informatie. Tips hierover kunt u hier vinden. Laat u in ieder geval altijd adviseren door een arts over behandelingen, ook bij 'complementaire' of 'alternatieve' therapie.

Als laatste noemt u dat u iemand heeft ontmoet die is genezen door graviola. Dat kan natuurlijk het geval zijn. Helaas is het meestal moeilijk met zekerheid te bepalen of dat echt de oorzaak was van de genezing. Deze persoon heeft waarschijnlijk ook op andere manieren zijn kanker proberen te bevechten. Al die manieren, maar ook levensstijl, zouden invloed gehad kunnen hebben op de genezing. We hebben hier te maken met belangrijke aspecten als toeval, correlatie en oorzaak. Ter vergelijking: er zijn ook mensen die hun hele leven gerookt hebben en toch ruim 90 jaar zijn geworden. Dat betekent dan natuurlijk niet dat je door roken oud wordt. Integendeel: uit wetenschappelijk onderzoek is erg duidelijk dat roken je kans op kanker sterk vergroot en dat rokers minder lang leven. Die paar rokers zijn dus 'toevallig' ouder dan 90 jaar geworden: ze hebben dus gewoon mazzel gehad. Dat zou ook het geval geweest kunnen zijn met de persoon die u ontmoet heeft die is 'genezen door graviola'. Misschien is het de graviola geweest, maar heel veel andere factoren kunnen ook een rol gespeeld hebben (waaronder eerdere behandelingen in het ziekenhuis die toevallig pas later aan slaan). Zolang er geen klinische studie naar graviola is geweest in kankerpatiënten, kunnen we niet zeggen of het echt kanker geneest of alleen dat er een keer iemand geneesde van kanker die toevallig ook graviola gebruikte. Een uitgebreide uitleg over toeval, oorzaak, correlatie en statistiek kunt u hier vinden.

Hopelijk is het voor u hiermee iets meer helder hoe het staat met graviola en kanker. Mogelijk komt de wetenschap in de toekomst met een duidelijke conclusie of (stoffen in) graviola als medicijn tegen kanker kan dienen of juist helemaal niet. Tot die tijd moeten we er vanuit gaan dat dat niet het geval is en moeten we erg voorzichtig zijn met het gebruik van graviola.

Mocht u zelf enkele wetenschappelijk artikelen willen bekijken, dan heb vindt u hieronder enkele links. Helaas zijn de meeste niet gratis te lezen, maar de Open Access artikelen altijd wel:
- Over graviola tegen kankercellijnen: 1 (Open Access), 2 (Open Access), 3, 4, 5 en 6.
- Over graviola en Parkinson-achtige bijwerkingen: 1 (Open Access), 2, en 3.
- Over de giftigheid van graviola: 1.
- Over graviola en problemen voor nucleairgeneeskundige diagnostiek: 1 (Open Access).

9 opmerkingen:

  1. Dank u voor dit duidelijke artikel.
    Hoe kijkt tegen het gebruik van curcuma door kankerpatienten aan?
    Bij voorbaat dank voor uw reactie

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Bedankt voor uw vraag (en excuses voor de late reactie). Net als met elk middel en (voedings)supplement, moet er kritisch gekeken worden naar de 'wetenschappelijke' claims die er over gedaan worden. Nogmaals: onderzoek op cellen of in proefdieren betekenen nog niet dat dit ook werkt in patiënten. En zelfs als het wel werkt kan het middel mogelijk gevaarlijke bijwerkingen hebben of giftig zijn. Vraag altijd jouw arts of het verstandig is om supplementen of andere middelen te nemen, zeker ook omdat sommige middelen de werking of effectiviteit van medicijnen kunnen tegengaan!

      In curcuma (of geelwortel) zit de actieve stof curcumine. Van curcumine is gevonden dat het enige ontstekingsremmende werking heeft en mogelijk apoptose (geprogrammeerde celdood) in kankercellen kan veroorzaken. Ook lijken er in sommige landen waar veel geelwortel wordt gegeten, minder gevallen te zijn van bepaalde vormen van kanker. Maar let op: dit is slechts een correlatie en hoeft dus niet perse iets te betekenen. Zeker omdat onderzoek laat zien dat wanneer curcumine wordt gegeten of geslikt (bijvoorbeeld via een capsule), er maar heel weinig daarvan in het bloed (en dus de tumor) terecht lijkt te komen. Er wordt nu getest met curcumine dat geïnjecteerd kan worden in een speciale vetoplosbare vorm.

      Ik zie dat er momenteel 133 klinische studies (onderzoeken in patiënten dus) voor curcumine zijn aangemeld, waarvan sommige ook al zijn afgerond. Enkele van deze studies laten wat veelbelovende resultaten zien, maar toch kun je op dit moment (net als met graviola) nog niet zeggen dat er wetenschappelijk bewijs is dat curcumin werkt als geneesmiddel tegen kanker. De belangrijkste reden daarvoor is dat deze studies die een positief effect vinden niet in een 'Randomized Controlled Trial' zijn gedaan. Zo kan het nog steeds dat het anti-tumor effect gewoon door toeval is gemeten. Zie ook deze uitleg over medische onderzoeken.

      Curcumine lijkt niet giftig te zijn bij de doses die gebruikt zijn in de studies of in de hoeveelheden dat geelwortel in de keuken wordt gebruikt (als in curry). Sommige supplementen met curcumine zijn echter in verband gebracht met leverschade. Dus als je regelmatig curcuma of curry in het eten stopt is dat prima, maar als je echt grote hoeveelheden of supplementen wil gebruiken, raad ik echt aan dit eerst met je dokter te bespreken!

      Verwijderen
  2. De claims dat graviola kankercellen vernietigt doet al geruime tijd de ronde. Wanneer kunnen we de resultaten van klinisch testen op mensen tegemoet zien?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Het lastige met graviola (anders dan curcuma hierboven) is dat er meerdere stoffen in graviola als actieve stof zouden kunnen werken (of zo beschreven worden), zoals annonacine, acetogenine, alkaloide of ethanolische extracten, of zelfs vitamines. In sommige landen wordt in hun traditionele therapie soms het fruit gebruikt, maar ook de bast, de wortelen of het blad worden gebruikt. Deze plantdelen hebben allemaal verschillende stoffen en/of andere concentraties en verhoudingen van deze stoffen. En omdat ook grondsoort, zonuren, regenval, moment van plukken enz. allemaal invloed kan hebben op de concentraties van verschillende stoffen in de graviola, is het onverstandig om (delen van) het graviola fruit of de graviola plant te geven als medicijn.

      We zullen toch echt de actieve stof (of combinatie van actieve stoffen) in pure en geconcentreerde vorm moeten hebben om met zekerheid te testen. Op dit moment is het blijkbaar nog te onduidelijk welke stoffen dat moeten zijn en daarom wordt er nu nog simpelweg "Annona muricata extract" gebruikt in klinische studies, maar dat is niet specifiek genoeg om echt medisch wetenschappelijke stappen verder te maken. Bovendien: de kans is groot dat wanneer (of als) er een mogelijke therapie wordt gevonden met stoffen in graviola, dit onder de wetenschappelijke naam van deze stof wordt gepubliceerd, zonder echt een link te leggen met graviola.

      Daarnaast moet je je realiseren dat er hele zware en gevaarlijke bijwerkingen zitten aan sommige van deze stoffen in graviola. Dat allemaal kan klinische studies vertragen, vroegtijdig laten afbreken of zelfs helemaal niet laten starten. Het is natuurlijk onethisch om (door) te testen op mensen met een gevaarlijke stof, waar de voordelen niet helemaal duidelijk zijn. Ook veelbelovende farmaceutische medicijnen met gevaarlijke bijwerkingen strandden zo regelmatig tijdens of voor de klinische studies.

      Verwijderen
    2. hallo ik kan u uit ervaring vertellen dat de zuurzak bij mijn schoonvader in indonrsie wel degelijl geholpen heeft. hij was in 2000 reeds opgegeven en daar ze geen geld voo chemo en dergelijke hadden is hij zuurzak gaan gebruiken. de tumor verdween niet maar was wel gekrompen en ingekapseld. mijn schoonvader is 02-01-2018 overleden aan een hartstilstand ! al die jaren alleen zuurzak thee en sap gebruikt en geen enkele keer chemo of andere medicijnen. ik was zelf altijd heel sceptisch over dit soort zaken . maar na t van dichtbij mee beleeft te hebben geloof ik er nu toch een stuk meer in .
      mvg
      ed honders

      Verwijderen
    3. Bedankt voor het delen van uw ervaring met uw schoonvader, Ed Honders. Net als uw ervaring, gaan er meer soortgelijke verhalen rond over onder andere zuurzak. Het is echter gevaarlijk om hier direct conclusies aan te verbinden als oorzaak-gevolg. Zoals ik ook in het artikel schrijf, kunnen we namelijk niet concluderen dat het door de zuurzak komt. Allerlei andere factoren zouden een rol gespeeld kunnen hebben, zelfs algemene veranderingen in levensstijl. Het kan zelfs gewoon toeval geweest zijn.

      Toch zijn dit soort verhalen en observaties een goed startpunt om het echt uit te gaan zoeken. Dat is nu precies de taak van de wetenschap. En inderdaad: er zijn meedere onderzoekers over de wereld bezig om dit uit te zoeken. Tot we die antwoorden hebben, kunnen we niet zeggen dat zuurzak zorgt voor tumorremming in mensen, maar: we kunnen ook niet zeggen dat het onzin is!

      Verwijderen
    4. Ik ben zelf kanker patiënt al 4 jaar pancreas uitgezaaid naar de lever 31 december 2015.1januari ben ik begonnen met cuanabana resultaat lever kanker vrij gezwel op de pancreas nog 1cm.niet meer actief geval apart zegt mijn arts .Moet ook wel elke maand een spuit

      Verwijderen
  3. Beste , mag je zuurzak geven aan een hond , ik weet dat het metabolisme van een dier anders werkt dan bij een mens , vandaar mijn vraag .
    Hopend op een tegenbericht ...met dank .S.VBV.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Bedankt voor je vraag! Ik denk dat je die vraag het beste aan een dierenarts kunt vragen, want ik ben meer bekend met bio-medische zaken van de mens. Sorry dat ik je niet kan helpen met deze vraag.

      Verwijderen