Waarom dit wetenschapsblog?

Hoewel tegenwoordig iedereen gewend is aan de aanwezigheid van 'wetenschap' in de samenleving, lijkt de samenleving toch maar weinig inzicht te hebben in de wetenschap. Als wetenschapper is het bijvoorbeeld bijna tenenkrommend om dingen te horen als: “wetenschappelijk bewezen”. Iets ‘wetenschappelijk bewijzen’ kan per definitie namelijk niet. Toch hoor je dit maar al te vaak in reclames, het nieuws en in de politiek. Heel soms betrap ik zelfs een wetenschapper met het zeggen dat hij iets ‘bewezen’ heeft.

In rechtzaken wordt er dankzij de populariteit van TV programma’s als CSI onrealistisch veel verwacht van forensische wetenschap. In tegenstelling tot wat in deze TV programma’s wordt laten zien, rolt een DNA-test namelijk niet binnen een paar minuten eenvoudig uit een machine en kan het ook nooit een 100% match geven.

Maar ook dichter bij de wetenschap merk je soms weinig inzicht in hoe de wetenschap in elkaar zit. Door fondsen wordt steeds minder geld gegeven aan fundamenteel onderzoek, terwijl (het woord zegt het al) dit toch het fundament vormt voor toegepast onderzoek in de toekomst. En zelfs wetenschappelijke uitgevers komen soms over alsof ze de wetenschap niet begrijpen, aangezien ze tegenwoordig bijzonderheid en nieuwheid belangrijker lijken te vinden dan wetenschappelijke kwaliteit en onafhankelijke reproductie.

Ook valt het me op dat veel niet-wetenschappers maar beperkt inzicht hebben in het proces van wetenschappelijk onderzoek: waarom onderzoekt een wetenschapper iets, hoe wordt dit precies onderzocht, wat zijn de beperkingen van die methoden en hoe lang duurt een onderzoek? Zulke essentiële details uit het wetenschappelijke artikel worden door de media vaak overgeslagen: er wordt meteen over de conclusies en de gevolgen daarvan geschreven. Dit helpt ook niet echt om de wetenschap beter te begrijpen.

Maar ik denk dat het ook een beetje de schuld is van wetenschappers dat er weinig inzicht is in de wetenschap. De meeste wetenschappers houden zichzelf (en hun onderzoeksresultaten) namelijk ver uit de buurt van niet-wetenschappers, want “die begrijpen het toch niet” en “anders moet ik zoveel uitleggen”. Gezien de hoge druk dat er op wetenschappers staat misschien wel een logische gedachte, maar het maakt de inzichtskloof tussen wetenschappers en niet-wetenschappers natuurlijk alleen maar groter, en het wantrouwen mogelijk ook. Bovendien loop je dan het gevaar om als wetenschapper te blijven hangen in je onderzoeksonderwerp en dus het grote plaatje uit het oog te verliezen.

Mijn doelen met dit blog zijn om die inzichtskloof te verkleinen en het grote plaatje rond de wetenschap te verkennen. Ik zal proberen niet-wetenschappers wat meer inzicht te geven over de wetenschap, het wetenschappelijke proces en wetenschappers. Ik zal zelf wat stappen buiten de harde kern van de wetenschap wagen om te zien wat er aan de buitenste randjes gebeurd, voor mezelf en mijn mede-wetenschappers. Ik wil ook goed vooruit kijken naar de toekomst van de wetenschap en hoe we die efficiënter en eerlijker kunnen maken. Zo krijgen we hopelijk wat meer wetenschap in de politiek (evidence-based policy) en brengen we de wetenschap weer wat dichter bij de maatschappij.

Wie ben ik? Dat lees je hier.